Βράβευση με το φετινό ευρωπαϊκό βραβείο δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia για την Ηλιάνα Παπαγγελή / Συμμετείχε σε έρευνα για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου
Κείμενο: “Χώρα Αγιά”
Τιμή για την Ελλάδα, τιμή όμως και για την Λάρισα και την Αγιά, η απονομή του φετινού ευρωπαϊκού βραβείου δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia, στη δημοσιογραφική ομάδα Solomon, μέλος της οποίας είναι η Λαρισαία Ηλιάνα Παπαγγελή του Αργυρίου με καταγωγή από την Αγιά και τον Πλατύκαμπο.
Το σημαντικό αυτό βραβείο δόθηκε από κοινού στις ομάδες Solomon, Forensis, The Guardian και STRG_F/ARD για την συνεργατική τους έρευνα για το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου που συνέβη στις 14 Ιουνίου. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουλίου, με τίτλο «Μπροστά στις κλειστές κάμερες των Αρχών: Πεθαίνοντας στο βαθύτερο σημείο της Μεσογείου», και σε αυτή αποτυπώνεται η πορεία του αλιευτικού σκάφους Adriana μέχρι και τη βύθισή του, που οδήγησε στον πνιγμό πάνω από 600 ανθρώπων υπό ελληνική και ευρωπαϊκή εποπτεία.
Στο πλαίσιο της έρευνας συγκεντρώθηκαν περισσότερες από 20 μαρτυρίες επιζώντων και αναλύθηκε υλικό που προέκυψε, μεταξύ άλλων, από καταθέσεις μαρτύρων, επίσημες αναφορές της Ελληνικής Ακτοφυλακής και της Frontex, ημερολόγια γέφυρας του σκάφους του Λιμενικού και παραπλεόντων τάνκερ, αεροφωτογραφίες και δεδομένα θέσης και κίνησης πλοίων και αεροσκαφών. Η συνεργατική ομάδα εξασφάλισε, επίσης, αποκλειστικό οπτικό υλικό από τα παραπλέοντα εμπορικά σκάφη και μίλησε με πηγές της Frontex και του Λιμενικού Σώματος.
Από την ανασύνθεση των παραπάνω προέκυψαν ένα λεπτομερές χρονολόγιο των γεγονότων της 13ης και 14ης Ιουνίου, ένας διαδραστικός χάρτης που αποτυπώνει την κίνηση του Adriana, καθώς και ένα τρισδιάστατο μοντέλο του αλιευτικού. Με τη βοήθεια του 3D μοντέλου, που επιμελήθηκαν οι ερευνητές της Forensis, πραγματοποιήθηκαν δια ζώσης συνεντεύξεις με επιζώντες του ναυαγίου, αξιοποιώντας την οπτική αποτύπωση αυτού του σώματος δεδομένων.
Για το φετινό βραβείο υπέβαλαν αιτήσεις 268 ερευνητικά project και συνολικά περισσότεροι από 700 δημοσιογράφοι από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η απονομή πραγματοποιήθηκε στις 17 Οκτωβρίου στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο Στρασβούργο.
Το βραβείο θεσμοθετήθηκε ως φόρος τιμής στην Μαλτέζα ερευνήτρια δημοσιογράφο Daphne Caruana Galizia, η οποία έγραφε, μεταξύ άλλων, για ζητήματα διαφθοράς, ξέπλυμα μαύρου χρήματος και το οργανωμένο έγκλημα. Δολοφονήθηκε το 2017 σε έκρηξη από τοποθέτηση μηχανισμού στο αυτοκίνητό της. Η τελετή απονομής πραγματοποιείται κάθε χρόνο, στην επέτειο της δολοφονίας της.
Στην έρευνα συμμετείχαν:
Από την ομάδα των Forensis: Στέφανος Λεβίδης, Χριστίνα Βαρβιά, Γεωργία Σκαρτάδου, Ανδρέας Μάκας, Ebrahem Farooqui, Δήμητρα Ανδρίτσου, Peter Polack, Eyal Weizman, Jasper Humpert, Miriam Rainer, Salma Barakat, Zac Ioannidis, Elizabeth Breiner.
Από το StrgF/ARD: Armin Ghassim, Sulaiman Tadmory, Timo Robben, Sebastian Heidelberger.
Από την Guardian: Γιώργος Χρηστίδης, Katy Fallon, Lydia Emmanouilidou, and Julian Busch.
Από την ομάδα του Solomon: Σταύρος Μαλιχούδης, Κορίνα Πετρίδη και Ηλιάνα Παπαγγελή.
Η Λαρισαία Ηλιάνα Παπαγγελή είναι δημοσιογράφος και editor. Επικεντρώνεται στην κάλυψη του προσφυγικού και της μετανάστευσης και τα διατροφικά συστήματα. Έχει προταθεί για το European Press Prize ‘21 και της έχει απονεμηθεί το IJ4EU Impact Award ‘22. Το έργο της έχει δημοσιευτεί σε Μέσα όπως τα The New Humanitarian, Balkan Insight, Der Tagesspiegel και οpenDemocracy. Έχει σπουδάσει Ψυχολογία και Κοινωνική Ανθρωπολογία.
Η Ηλιάνα Παπαγγελή με τους συνεργάτες της βρέθηκε στις 17 Οκτωβρίου στο Στρασβούργο για την παραλαβή του βραβείου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ευχαριστήρια ομιλία τους κατά την απονομή:
«Εκ μέρους των Solomon, Forensis, the Guardian, StrgF και όλων όσοι συμμετείχαν στην έρευνα, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την ανεξάρτητη επιτροπή του βραβείου, τη διοργάνωση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για αυτή την τιμητική διάκριση.
Η Daphne Caruana Galizia υπήρξε μία θαρραλέα δημοσιογράφος που αφιέρωσε τη ζωή της για να καταδείξει την κατάχρηση της κρατικής εξουσίας και φαινόμενα διαφθοράς. Μας έδειξε με τη δουλειά της ότι οι λέξεις έχουν τη δύναμη να κρατήσουν υπόλογες κυβερνήσεις και ανθρώπους σε θέσεις ισχύος. Είναι τιμή μας που συνδεόμαστε με το όνομα και την κληρονομιά της.
Φέτος συνάδελφοι έχασαν τη ζωή τους ενώ έκαναν ρεπορτάζ για την κρατική βία. Η απώλεια τους καθιστά το έργο μας πιο πιεστικό από ποτέ.
Το ναυάγιο που έλαβε χώρα την 14η Ιουνίου του 2023 στη Μεσόγειο, εντός της ελληνικής Ζώνης Έρευνας και Διάσωσης, προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων από 600 ανθρώπων, καθιστώντας το, το φονικότερο ναυάγιο μεταναστών στη σύγχρονη ιστορία.
Το θανατηφόρο συμβάν θέτει ερωτήματα για αυτό που αποκαλούμε «ευρωπαϊκές αξίες», καθώς και για τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την προστασία της ανθρώπινης ζωής – ανεξαρτήτως διαβατηρίου, εθνικότητας, φυλής, φύλου, αναπηρίας ή κοινωνικής τάξης. Αυτή η συνεργατική έρευνα έδειξε ότι οι βίαιες και περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ουσιαστικά υπεύθυνες για τη μαζική απώλεια ζωών.
Πολλοί από τους επιζώντες με τους οποίους μιλήσαμε, και οι οποίοι έκαναν εφικτή την ολοκλήρωση αυτής της έρευνας, βρίσκονται ακόμα εγκλωβισμένοι σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα, αναμένοντας απαντήσεις, και προσπαθώντας να πλοηγηθούν μέσα σε ένα σύστημα που επανειλημμένα τούς στέλνει το μήνυμα ότι οι ζωές τους δεν έχουν αξία.
Όταν βλέπουμε ότι υπάρχουν διπλά standards στην αντιμετώπιση της ανθρώπινης ζωής, είτε είναι εδώ, είτε στα σύνορα της Ένωσής μας, είτε αλλού, θεωρούμε υποχρέωσή μας ως δημοσιογράφοι και ερευνητές να ενισχύσουμε τις φωνές εκείνων που δεν τους επιτρέπεται να μιλήσουν. Μέσα στο χάος της παραπληροφόρησης, είναι ευθύνη μας να μεταδίδουμε τις ιστορίες αυτές με σαφήνεια και αμεροληψία.
Κλείνουμε με τα λόγια ενός επιζώντα του ναυαγίου, ενός 21χρονου από το Πακιστάν. Χθες, μάς είπε πως θέλει να μάθει ο κόσμος ότι παρότι επέζησαν πέντε μέρες στη θάλασσα, το ναυάγιο και ο πνιγμός εκατοντάδων ανθρώπων συνέβη όταν η ελληνική Ακτοφυλακή εμφανίστηκε στο σημείο. Βρίσκεται ακόμη σε προσφυγικό καταυλισμό στην Ελλάδα, περιμένει μία απάντηση για το αίτημα ασύλου του. Λέει ότι θέλει χαρτιά, ελευθερία, να δει τους γονείς του, και δικαιοσύνη για τους φίλους και συγγενείς που χάθηκαν.
Ελπίζουμε ότι αυτό το βραβείο θα φέρει αναγνώριση στους επιζώντες και στους ανθρώπους που έχασαν τους συγγενείς και τους αγαπημένους τους στο ναυάγιο της Πύλου. Και ότι οι θάνατοι αυτοί δεν έχουν περάσει απαρατήρητοι και δεν θα μείνουν ατιμώρητοι».
Λίγα λόγια για το Solomon, όπως αυτοπροσδιορίζεται μέσα από την ιστοσελίδα του:
“Το Solomon είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που παράγει δημοσιογραφία για το δημόσιο συμφέρον.
Αποστολή μας είναι ο έλεγχος της εξουσίας, η υποστήριξη της εγχώριας ερευνητικής δημοσιογραφίας, και η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών του κλάδου σε διασυνοριακό επίπεδο.
Τα τελευταία χρόνια, το Solomon έχει καταστεί ένα Μέσο με επιρροή, δημοσιεύοντας στα ελληνικά και αγγλικά έρευνες που φέρνουν συχνά στο προσκήνιο άγνωστα ζητήματα, και αποτελούν αφορμή για συζητήσεις στη δημόσια σφαίρα.
Συνεργαζόμαστε με φωτορεπόρτερ, δημοσιογράφους, developers, designers, OSINT και data experts, και αφιερώνουμε χρόνο και πόρους για να εμβαθύνουμε σε θέματα που δεν καλύπτονται επαρκώς. Τα ρεπορτάζ μας δομούνται γύρω από τέσσερις κύριες θεματικές: λογοδοσία φορέων εξουσίας, πρόσφυγες και μετανάστευση, περιβάλλον, και διατροφικά συστήματα.
Για την πρακτική υποστήριξη της δημοσιογραφικής και της ευρύτερης ερευνητικής κοινότητας, δημιουργήσαμε το Solomon media lab, έναν καινοτόμο εκπαιδευτικό κόμβο που παρέχει εργαστήρια, εργαλειοθήκες, και οδηγούς καλών πρακτικών.
Λογοδοτούμε απέναντι στην κοινότητά μας, και πιστεύουμε πως η πλήρης διαφάνεια είναι ο τρόπος να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη του κοινού στη δημοσιογραφία”.
