O tempora, o mores
Του φιλολόγου Οδυσσέα Β. Τσιντζιράκου
Ας παρακάμψουμε ό,τι άλλο και ας μείνουμε στην αναγκαιότητα των θεσμών, μια και αποτελούν τα κίνητρα και συνάμα τα πλαίσια κάθε ανθρώπινης συμπεριφοράς και δράσης. Και οι θεσμοί αποτελούν την προϋπόθεση ύπαρξης, οργάνωσης και λειτουργίας της κάθε κοινωνίας, και ως βασικότερος όλων είναι αναντίρρητα ο θεσμός της οικογένειας. Κι ας μη πάει κανενός το μυαλό ότι πάμε να εξυμνήσουμε το ξεπερασμένο κοινωνικά σύνθημα «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Έτερον εκάτερον…
Όπως κι αν εξετάσουμε το ζήτημα του θεσμού της οικογένειας, είτε από ετυμολογική άποψη, είτε ως κοινωνική ή ιστορική αναγκαιότητα, θα δούμε ότι δημιουργήθηκε προκειμένου ο άνθρωπος να μπορεί να ικανοποιήσει τις βιολογικές, τις κοινωνικές και τις οικονομικές του ανάγκες και βεβαίως να εκπληρώνει εκείνο εφ’ ω εκ της φύσεως του ετάχθη. Δηλαδή τη διαιώνιση του είδους του. Και οπωσδήποτε και η οικογένεια, όπως και κάθε άλλος θεσμός, αποτελείται από έναν σταθερό πυρήνα και από ένα μεταβλητό περίβλημα. Και πυρήνας του, όπως το περιβάλλει ο ορθολογισμός και η φύση, είναι ο άνδρας και η γυναίκα. Περίβλημά του είναι οι μορφές που παίρνει ανά τους αιώνες από κοινωνία σε κοινωνία.
Κι αν κανείς πάρει και εξετάσει κοινωνιολογικά το όλο θέμα, θα μάθει πράγματα που δεν φαντάζεται. Και τον θεμελιακό αυτόν θεσμό δεν τον κρατούν ζωντανό οι θρησκευτικές ή οι πολιτικές συμβατικότητες, ούτε το οποιοδήποτε νομικό κατασκεύασμα. Τον κρατούν οι ανάγκες πραγμάτωσης των ανθρώπινων επιθυμιών και επιδιώξεων. Ενώ οι μορφές και οι ονομασίες που παίρνει το περίβλημά του έρχονται ως επακόλουθα των κοινωνικών εξελίξεων και διαφοροποιήσεων. Οπότε από την πατριαρχική και εκτεταμένη φτάσαμε στην πυρηνική μορφή της οικογένειας και τελευταία ολοένα και περισσότερο εξαπλώνεται η μονογονεϊκή μορφή. Κι ως εδώ τα πράγματα ακολουθούν τη φυσική τους πορεία, τουλάχιστον όσον αφορά στη διαιώνιση του είδους.
Από εδώ και πέρα όμως τι γίνεται; Άραγε το έχουμε αντιληφθεί ότι τα πάντα σχετικά με τον θεσμό της οικογένειας βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση, οι αξίες έχουν τελείως ανατραπεί, ο σεβασμός σε οτιδήποτε σταθερό και κανονικό έχει ολότελα εκλείψει; Ότι η οικογένεια ως κοινωνική πραγματικότητα τείνει πια να καταλυθεί; Αφορμές ψάχνουν τα πιο πολλά ζευγάρια για την διάζευξή τους και μ’ όλη τους την ευκολία αναζητούν παροδικούς ερωτικούς συντρόφους, ενώ τα διαζύγια δίνουν και παίρνουν και μάλιστα με λίαν σοβαρή συχνότητα σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Μάλιστα πρόσφατα έγινε στη Λάρισα πάρτι χωρισμένων. Γρήγορα πιστεύω θα πάρει τη μορφή θεσμού. Και θύματα, χωρίς να φταίνε δυστυχώς, γίνονται τα παιδιά, που αναγκάζονται να μοιράζουν τις μέρες τους ανάμεσα στους δύο γονείς. Οι γονείς όμως αυτοί μέτρησαν ποτέ τους τα τραύματα αυτών των παιδιών; Πάλι καλά που η Πολιτεία αναγνώρισε την μονογονεϊκή οικογένεια και την προστατεύει από το δηλητήριο μιας αρρωστημένης αναχρονιστικής νοοτροπίας, μέσα σε μια εξ ορισμού κοινωνία σεμνότυφη, που έφτασε πλέον στο σημείο να μην ξεχωρίζει τον ορθολογισμό και την φυσική ομαλότητα από την κοινωνική και φυσική απόκλιση.
Δυστυχώς τα πράγματα δεν σταματούν εδώ. Με την απατηλή πίστη στην ελευθερία δράσης του, ο σύγχρονος άνθρωπος και μάλιστα με τάσεις αυξητικές και στα δύο φύλα, θέλει, λέει, να απαλλαγεί από ταμπού, προλήψεις, προκαταλήψεις και αναχρονισμούς και με γνώμονα την κατά βούλησιν αυτοδιάθεση προσανατολίζεται όλο και πιο πολύ με παντελή δονκιχωτική αναζήτηση και εντελώς βυρωνική πρακτική σε παντοίες ερωτικές τέρψεις και πιστεύω πως δεν θ’ αργήσει η κοινωνία μας να δέχεται ως κανονικές τις τέτοιου είδους συμπεριφορές και να θεωρεί τις ομαλές και φυσιολογικές καταστάσεις ως αποκλίνουσες! Και θα σου πει ο άλλος ότι και στην αρχαία Ελλάδα ίσχυε ο θεσμός του εραστή και του ερωμένου και ο Αριστοφάνης στις «Νεφέλες» θα βγει και θα πει ότι και στην κοινωνία και στη δημόσια διοίκηση, παντού επικρατούν άνδρες «εξ ευρυπρώκτων» προερχόμενοι. Και εκτός τούτων η εθνική μας ιστορία μας διέσωσε τον «εθνικό ήρωα» λόρδο Μπάυρον, που έφυγε απ’ την Αγγλία, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο της ερωτικής σχέσης με την αδελφή του και ύστερα από διάφορους σταθμούς κατέληξε στο Μεσολόγγι, όπου συζούσε με τον Γκάμπα, ώσπου και πέθανε! Θα μας απασχολήσει ξανά λεπτομερώς η περίπτωσή του.
Και τώρα ετοιμάζεται η Πολιτεία μας να ψηφίσει νόμο σχετικά με τον γάμο ομοφύλων μεταξύ τους. Ωραία. Δηλαδή πάμε να νομιμοποιήσουμε και να κάνουμε κοινωνικώς αποδεκτό, και μάλιστα με θεσμοθέτηση, το παρά φύσιν. Και εδώ ας με πει ο καθένας αναχρονιστικό, συντηρητικό, σκουριασμένο μυαλό ή όπως αλλιώς αρέσκεται. Όμως ας απαντήσουν πρώτα σε κάποιες απορίες μου αυτοί που ετοιμάζονται να ψηφίσουν έναν τέτοιο νόμο. Μπορεί αύριο δύο άντρες ή δύο γυναίκες να αποτελούν νόμιμο ζευγάρι. Είναι όμως οικογένεια; Ωραία και πάλι. Και θα πει ο άλλος ότι μπορούν να υιοθετήσουν παιδιά. Ωραιότατα. Τα παιδιά όμως αυτά θα τα γεννήσουν κάποιοι άλλοι, άντρας και γυναίκα κατά τον τρόπο που όρισε η φύση. Και στη συνέχεια θα δοθούν για υιοθεσία σε δύο ανθρώπους ομόφυλους, οι οποίοι καλούνται στη συνέχεια, ένας από αυτούς να υποδυθεί τη μάνα, ενώ από τη φύση του δόθηκε άντρας και αντίστοιχα αν πρόκειται για γυναίκες, η μία να υποδυθεί τον ρόλο του πατέρα, ενώ δόθηκε με θηλυκή ανατομία;
Είναι όμως και το άλλο! Η ψήφιση ενός τέτοιου νόμου δεν βλέπουν ότι έρχεται ενάντια στη διαιώνιση του είδους; Και ενώ βγαίνουν κάποιοι βουλευτές και διατυμπανίζουν ότι δεν θα ψηφίσουν έναν τέτοιο νόμο, στο τέλος, φοβούμαι πως κι αυτοί θ’ ακολουθήσουν τη «σωτήρια» κομματική πειθαρχία. Τώρα για το τι θεμελιώδεις στάσεις θα διαμορφώσουν τα παιδιά αυτά, τι ψυχικό κόσμο, τι βιώματα και τι συναισθήματα θ’ αναπτύξουν μέσα τους, κύριος οίδεν! Τι είδους ανθρώπους θα περιλαμβάνουν οι μελλοντικές κοινωνίες και σε ποια επίπεδα θα κινούνται οι ανθρώπινες σχέσεις, θα τα γνωρίσουν μόνον όσοι θα τα ζήσουν…
Πολλά μας έχει αποκαλύψει η τεχνολογία και ίσως μας επιφυλάσσει πράγματα που δεν μπορούμε να τα φανταστούμε. Μπορεί να βγουν μηχανές που θα «κυοφορούν» παιδιά με δοτό σπέρμα και ωάριο, ή να δημιουργηθούν κάποιες δουλοκτητικές κάστες ετεροφύλων, που σκοπό τους θα έχουν την παραγωγή παιδιών κατά παραγγελίαν. Ακούσαμε για παιδιά του σωλήνα, για κλωνοποιήσεις, για υβρίδια! Καιρός να δούμε και ανθρώπους υβρίδια…
Κι όταν οι Ρωμαίοι σχημάτισαν τη λέξη Hybrida = υβρίδιο, ως βάση πήραν την ελληνική λέξη ύβρις = αντικανονική επέμβαση του ανθρώπου στη φυσική πορεία εξέλιξης. Κι αν βρεθεί τρόπος να κυοφορούνται τα έμβρυα μέσα σε τεχνολογική κοιλιά, όπως τα βιομηχανοποιημένα κοτόπουλα, τότε γιατί η κάθε γυναίκα να υφίσταται τις ωδίνες του τοκετού; Και επιπρόσθετα αυτά τα παιδιά ποιους θα έχουν παππούδες, αδέλφια, ξαδέλφια, συγγενείς; Μένει απλώς να αναφωνήσουμε όπως οι αρχαίοι Ρωμαίοι: O tempora, o mores!
Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
Φιλόλογος
