Στο χείλος του γκρεμού οι αγρότες της Αγιάς
Οι αιτίες της κακής αυτής κατάστασης και πως αυτή μπορεί να ανατραπεί
Άρθρο του Θεόδωρου Ριζούλη, Τεχνολόγου Γεωπονίας, Αρχηγού της μείζονος αντιπολίτευσης του Δήμου Αγιάς
Είναι γεγονός ότι στον Δήμο μας, και ιδιαίτερα στο Δημοτικό διαμέρισμα της Αγιάς, οι αγρότες έχουν φτάσει στο ναδίρ. Βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημά τους κάθε χρόνο να μειώνεται χωρίς να υπάρχει φως στο τούνελ για κάτι καλύτερο στο μέλλον. Δυστυχώς, υπάρχουν παραγωγοί που πλέον δεν μπορούν να παράγουν την νέα καλλιεργητική περίοδο, διότι δεν έχουν τα απαραίτητα κεφάλαια που χρειάζονται. Βλέπω με λύπη και αγανάκτηση στον πλούσιο κάμπο της Αγιάς, που στο παρελθόν ήταν κόσμημα για όλη την Ελλάδα, να υπάρχουν πλέον πολλά αγροκτήματα που έχουν παρατήσει οι αγρότες μας λόγω ελλείψεως χρημάτων και χαμηλού ως ανύπαρκτου κέρδους την προηγούμενη χρονιά.
Το πρόβλημα δεν είναι τωρινό, αλλά ξεκίνησε εδώ και πολλά χρόνια. Επιδεινώνεται, όμως, χρόνο με τον χρόνο χωρίς να υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια εναλλακτική πρόταση τόσο από πλευράς Κυβέρνησης, όσο και από Δημοτικής αρχής. Οι αγρότες όπως φαίνεται είναι στο χείλος του γκρεμού και δυστυχώς το μόνο που περιμένουν είναι πότε θα έρθει η ώρα να τους σπρώξει κάποιος.
Ποιοι όμως είναι αυτοί οι παράγοντες που έφεραν μια πλούσια επαρχία κατά το παρελθόν σε αυτήν την κατάσταση;
1 . Οι πολιτικές συγκυρίες και η στάση της Ελλάδας στον πόλεμο της Κριμαίας και της Ουκρανίας. Πριν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Κριμαία και το εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εναντίον της, οι εξαγωγές προς εκεί ήταν από τις πιο ανταγωνιστικές για τα προϊόντα του Δήμου Αγιάς. Εξαγωγές μήλων, κερασιών, κάστανων και ακτινιδίων γίνονταν σε μεγάλες ποσότητες και σε πολύ καλές τιμές.
Ενδεικτικά, πριν τον πόλεμο της Κριμαίας οι τιμές των πράσινων μήλων σε επίπεδο παραγωγού ήταν 50 λεπτά, ενώ την επόμενη χρονιά μετά το εμπάργκο έπεσαν στα 18 με 20 λεπτά. Μιλάμε για μείωση 70% της τιμής. Καταλαβαίνουν όλοι την οικονομική καταστροφή που υπέστησαν οι αγρότες από αυτό. Το τελειωτικό χτύπημα το υπέστησαν μετά το δεύτερο εμπάργκο που υπέβαλε η Ρωσία ως αντίποινα για την υποβολή κυρώσεων μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Ήρθαν και τα capital controls που επέβαλε το Δ.Ν.Τ. στην Αίγυπτο να αποτελειώσουν τις εξαγωγές των προϊόντων μας.
2. Η τρομερή αύξηση του κόστους των εργατικών σε συνδυασμό με την έλλειψή τους, ιδιαίτερα τα τρία τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν δέκα χρόνια το μεροκάματο ενός εργάτη γης ήταν γύρω στα 25 ευρώ, ενώ σήμερα στην καλύτερη περίπτωση είναι στα 45. Μιλάμε για μια αύξηση της τάξης του 80%. Υπάρχουν περιπτώσεις που το μεροκάματο είναι ακόμα πιο υψηλό όπως στην συγκομιδή του κάστανου και της ελιάς όπου φτάνει ακόμα και στα 60 ευρώ. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικού δυναμικού επιφέρει σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής σε όλα τα προϊόντα.
3. Αύξηση του κόστους ενέργειας. Παρόλες τις ενέργειες της κυβέρνησης να επιδοτήσει το κόστος του ρεύματος, η τιμή του, σε συνδυασμό με την τιμή του πετρελαίου, έχει εκτιναχθεί τα τελευταία χρόνια αυξάνοντας ακόμα πιο πολύ το κόστος παραγωγής των προϊόντων.
4. Οι τιμές των προϊόντων ειδικά στα σούπερ μάρκετ έχουν εκτιναχθεί και δεν έχουν καμία σχέση με με την τιμή που παίρνει ο παραγωγός στο χωράφι του. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μήλα πωλούνται με 30-35 λεπτά από το χωράφι και φτάνουν 1,80 έως και 2,50 ευρώ στο ράφι. Αυτό επιφέρει μειώσει της κατανάλωσης των προϊόντων λόγω της αδυναμίας των καταναλωτών να τα αγοράσουν.
5. Ένας σοβαρός παράγοντας που συντελεί στον μαρασμό της περιοχής είναι η κλιματική αλλαγή στην Ευρώπη.
6. Η αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επιφέρει μείωση της παραγωγής και μείωση της ποιότητας των προϊόντων. Το είδαμε αυτό και πρόσφατα με τον παγετό του Μαρτίου. Η αύξηση της θερμοκρασίας του χειμώνα δεν επιτρέπει τα δένδρα να κοιμηθούν τις απαραίτητες ώρες ώστε να παράγουν κάθε χρόνο και όπως πιο παλιά. Επίσης, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού οι καρποί είναι υποβαθμισμένης ποιότητας και δεν έχουν την απαιτούμενη αντοχή στην συντήρησή τους. Αποτέλεσμα αυτού η πρόσοδος των παραγωγών να μειώνεται χρόνο με τον χρόνο λόγω της χαμηλής τιμής που έχουν τα υποβαθμισμένα προϊόντα που παράγουν. Και επίσης να μειώνεται η στρεμματική ποσότητα.
7. Έχουμε την μείωση των επιδοτήσεων που ήταν μια ανάσα για τους παραγωγούς. Ενδεικτικά, έχει καταργηθεί η συνδεδεμένη στα μήλα, εκτός αν είναι προϊόν ΠΟΠ ή ΠΓΕ και η ενιαία ενίσχυση έχει μειωθεί σημαντικά. Σε συνδυασμό με την μη έγκαιρη καταβολή των αποζημιώσεων (Ντάνιελ, ΕΛΓΑ), που δεν έχουν πάρει ακόμα οι αγρότες, αν και έχουν εξαγγελθεί εδώ και μήνες, έχουμε ακόμα έναν παράγοντα που μείωσε το εισόδημά τους. Επίσης, έχει καθυστερήσει δραματικά η αποζημίωση μέσω της αρωγής στα κτήματα με ακτινίδια και μήλα που καταστράφηκαν ολοσχερώς από τον Daniel και χρήζουν ανασύστασης.
8. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση μειώνοντας τις δραστικές ουσίες, ειδικά στα εντομοκτόνα τα οποία είναι πιο χρήσιμα στις χώρες του Νότου από ότι του Βορρά, επέφερε αύξηση των ασθενειών που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν πλέον οι αγρότες και αύξηση του κόστους παραγωγής διότι τα βιοδραστικά σκευάσματα που προτείνουν ως αντικαταστάτες είναι πιο ακριβά και μη αποτελεσματικά. Δεδομένου ότι πολλά προϊόντα εισάγονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο που έχουν υπολείμματα των ουσιών αυτών.
Τι μπορεί να γίνει από δω και πέρα
Θα αναρωτηθεί κανείς τι μπορεί να γίνει από δω και πέρα. Ποια είναι η λύση για να αλλάξει η κατάσταση; Πάντως όχι αυτά που έχει κάνει μέχρι στιγμής το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης που απλά παρακολουθεί αυτόν τον κατήφορο της περιοχής. Και σίγουρα όσα δεν κάνει η Δημοτική αρχή η οποία για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι να μην χάσει ποτέ την καρέκλα. Προσλήψεις, απευθείας αναθέσεις και ρουσφέτια είναι στην καθημερινότητα της ατζέντας της συμπολίτευσης. Σχέδιο για το πώς μπορεί να ανακάμψει η περιοχή ούτε καν έχει σκεφτεί να εκπονήσει. Φτωχοποιείται η περιοχή και το μόνο που προσφέρει είναι μερικές θέσεις εργασίας από δίμηνα έως οχτάμηνα ώστε να δίνει ένα κομμάτι ψωμί να ζήσουν. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα του Δήμου Αγιάς αυτήν την στιγμή.
Λύσεις και προτάσεις όμως υπάρχουν, αρκεί να το θέλουμε όλοι να βοηθήσουμε αυτούς που παράγουν και είναι όλη μέρα στα χωράφια. Γιατί οι αγρότες δεν είναι τεμπέληδες, κίνητρο θέλουν για να παράγουν και να ζήσουν σε αυτόν τον τόπο με τις οικογένειες με αξιοπρέπεια. Να μην είναι επαίτες και να μην ζητάνε ελεημοσύνη από καμία κυβέρνηση και επιδοτήσεις.
Έχουμε βάλει πολλές φορές το θέμα της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών στον Δήμο Αγιάς. Η πρότασή μου προς τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Κέλλα και προς τους βουλευτές Λάρισας Μάξιμο Χαρακόπουλο και Χρήστο Καπετάνο ήταν συγκεκριμένη. Να αντικατασταθούν σίγουρα οι δύο ποικιλίες μηλιάς που πλέον είναι ασύμφορες οικονομικά. Αναφέρομαι για την red delicious και την Galla. Και να δοθεί οικονομικό κίνητρο στους παραγωγούς ώστε να βάλουν άλλα είδη δένδρων που να προσαρμόζονται στα καινούργια δεδομένα και στις νέες κλιματικές συνθήκες. Μια λύση είναι το ακτινίδιο το οποίο είναι κατά κόρον εξαγώγιμο προϊόν ή τα πυρηνόκαρπα. Βεβαίως καλό είναι να γίνει μια σοβαρή μελέτη από Γεωπονικά Πανεπιστήμια που θα δώσουν μια πιο εμπεριστατωμένη απάντηση στο τι μπορεί να καλλιεργηθεί στο μέλλον εδώ.
Από την πλευρά του το Υπουργείο πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα την υπαγωγή του μήλου Αγιάς ως ΠΓΕ ώστε οι αγρότες να πάρουν την συνδεδεμένη όπως οι συνάδελφοί τους στο Πήλιο και στην Τρίπολη.
Επίσης, να μειώσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο όπως την τιμή του αγροτικού ρεύματος ακόμα πιο πολύ.
Απαραίτητο είναι να γίνονται έλεγχοι στα σούπερ μάρκετ για τις τιμές στα ράφια τους.
Είναι καιρός επιτέλους, τόσο το Υπουργείο, όσο και η δημοτική αρχή του Δήμου, να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι στους παραγωγούς της περιοχής. Η ανοχή και η υπομονή τους έχει πλέον εξαντληθεί, όπως και τα χρήματά τους.
