Ένα παμπάλαιο πολιτικό μήνυμα καθρέφτης
Γράφει ο φιλόλογος Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
Το ότι ο Θουκυδίδης υπήρξε ο κατεξοχήν ψυχογράφος της ανθρώπινης φύσης δεν επιδέχεται την παραμικρή αμφισβήτηση. Το ότι όμως ο ρεαλιστικότατα τετράγωνος αυτός νους θα έφτανε πριν από 2.500 χρόνια να σκιαγραφήσει επακριβώς την πολιτική παθογένεια της Ελλάδας του 21ου μ.Χ. αιώνα – ναι σωστά διαβάσατε – αυτό πια κι αν θεωρείται incredibile dictu! Σε σημείο που φτάνεις να λες ή ότι σ’ ένα προφητικό του όνειρο το μυαλό του απ’ το τέλος του 5ου π.Χ. αι. μ’ ένα αλματώδες ταξίδι στο μέλλον επισκέφτηκε την Ελλάδα του σήμερα, ή ότι η αλάθητη λογική του διεργασία τοποθέτησε πάνω στις ράγες του χρόνου την πολιτική πρακτική του Έλληνα και περνώντας την μέσα από 25 συναπτούς αιώνες την έστειλε ως τις μέρες μας ζωντανή και αναλλοίωτη. Και ενώ μας εκπλήσσει ο ίδιος, ας μην μας εκπλήσσουν τα όσα καθημερινώς βιώνουμε. Έλληνες γαρ εσμέν ες αιεί…
Και ενώ πάλαι ποτέ διατελών εν ενεργεία ξεψάχνιζα ασταμάτητα το έργο του, την τελευταία σχεδόν εικοσαετία, απόμαχος ων, μάλλον απώθησα απ’ τη μνήμη μου το ρωμαλέο αυτό έργο. Όμως Μ. Πέμπτη το βράδυ έπεσε το βλέμμα μου στο «Ιστοριών Γ, 82, 4, 8». Έκπληξη φοβερή, και συνάμα συναισθηματική έκρηξη απ’ τη σύγκρουση που προκάλεσε μέσα μου η ανάγνωση της περικοπής και οι πολιτικές ατασθαλίες των ημερών μας. Ένιωσα να με ζώνει η πυρόσφαιρα… Πήρα αμέσως να το μεταφράσω. Απ’ την παρακείμενη εκκλησία του Σωτήρος με συντρόφευε η καμπάνα κι ο παπάς από Βαγγέλιο σε Βαγγέλιο.
(Σ.Σ. Από κανέναν φιλόλογο δεν θέλω να στερήσω την χαρά της μετάφρασης. Η παραπομπή υπάρχει. Απλώς παραθέτω τη δική μου).
Μετάφραση
…Και κατάντησαν στην πράξη ν’ αλλάξουν ακόμα και την καθιερωμένη σημασία των λέξεων καταπώς τους βόλευε. Η απερίσκεπτη λ.χ. τόλμη θεωρήθηκε γενναιότητα ως εκδήλωση ευσπλαχνίας προς τους ομοϊδεάτες, ενώ η προνοητική έκφραση διστακτικότητας (εκλαμβάνονταν) ως δειλία ευλογοφανής, η σωφροσύνη πάλι ως πρόσχημα ανανδρίας και τέλος η παρουσίαση της συνετής συμπεριφοράς απέναντι προς το κάθε πράγμα, ως οκνηρία για οποιαδήποτε δράση.
Επιπρόσθετα η τυφλή παραφορά (θεωρήθηκε) ως χαρακτηριστικό αρετής άνδρα, ενώ η συνεχής φροντίδα κάποιου για την ασφάλειά του (αποδόθηκε) ως εύσχημος τρόπος υπεκφυγής. Και όποιος συμπεριφέρονταν απέναντι στους άλλους με τραχύτητα και οργή, σε κάθε περίπτωση (κρίνονταν) άξιος εμπιστοσύνης, όποιος όμως έδειχνε αντίθετος προς αυτόν, (θεωρούνταν) ύποπτος.
Και πέρα από αυτά, κάποιος που κατάφερνε να παγιδέψει (τους αντιπάλους) θεωρούνταν άνθρωπος άξιος, και πολύ πιο άξιος όποιος αντιλαμβάνονταν την παγίδευση. Και εκείνος που προνοούσε να μη βρεθεί στην ανάγκη να κάμει ούτε το ένα ούτε το άλλο, αυτομάτως θεωρούνταν και ενεργά εχθρικός απέναντι στο κόμμα, και ηττοπαθής απέναντι στους αντιπάλους…
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Και (μέσα σε τέτοιο πολιτικό κλίμα) οι περισσότεροι άνθρωποι ευκολότερα ρέποντας προς τις κακουργίες χαρακτηρίζονται επιδέξιοι παρά αδαείς μέσα στην αφέλειά τους, πράγμα για το οποίο αισθάνονται ντροπή, ενώ για το πρώτο καυχώνται και μάλιστα το χαίρονται. Και αιτία για όλα αυτά είναι η δίψα της εξουσίας που τη γεννάει η απληστία και η τάση για επίδειξη· και τα δύο αυτά πάθη κυριεύουν όσους πέφτουν με προθυμία σε κομματικές έριδες.
Γιατί οι αρχηγοί των κομματικών σχηματισμών μέσα και στη μία πολιτική παράταξη και στην άλλη προβάλλοντας ωραιοποιημένα συνθήματα, οι δημοκρατικοί δηλαδή την ισότητα του λαού απέναντι στους νόμους, ενώ οι ολιγαρχικοί την συντηρητική και αξιοκρατική αριστοκρατία, στα λόγια βεβαίως υπηρετώντας τα κοινά, φτάνουν στην πράξη να τα μετατρέπουν σε άθλα αθέμιτου προσωπικού και κομματικού ανταγωνισμού, καθώς ανταγωνιζόμενοι να υποσκελίσουν ο έναν τον άλλο με την κάθε μορφής εργαλειοποίηση διαπράττουν τα πλέον τερατώδη κακουργήματα.
Αλλά και αυτά (κακουργήματα) τα ξεπερνάει η εκδικητική τους μανία, την οποία και οι δύο παρατάξεις εξωθούν όχι απλώς μέχρι τα όρια που ρυθμίζει το δίκαιο και το κοινό συμφέρον, αλλά μέχρι του σημείου εκείνου, που κάθε φορά ανταποκρίνεται ως ικανοποίηση το κομματικό συμφέρον και γίνονται πανέτοιμοι να κορέσουν τη μανία της άμεσης εκδίκησης είτε με την επιβολή μίας καταδίκης άδικης, είτε και με τη χρήση βίας.
Κατά συνέπεια, ενώ καμμιά απ’ τις δύο παρατάξεις δεν εμπνέονται από αισθήματα ευσέβειας, εντούτοις επαινούνται πολύ περισσότερο εκείνοι που καταφέρνουν να συγκαλύψουν τις ανομικές τους ενέργειες πίσω από ηχηρές εκφράσεις μακιγιαρισμένες με κάθε λογής ψιμίθια.
Και τέλος οι πολίτες είναι τα θύματα και των δύο πολιτικών μερίδων, είτε γιατί αρνούνται να ακολουθήσουν τις πρακτικές και τις ρητορικές τους, είτε γιατί (τα κομματικά όργανα) τους φθονούν επειδή (οι πολίτες) παρουσιάζονται ανώτεροί τούς.
Υ.Γ. Ελλάς. Από τον 5ο π.Χ. αιώνα έως τον 21ο μ.Χ. Πάσα δε ομοιότης με τα τεκταινόμενα εν Ελλάδι σήμερον επ’ ουδενί δύναται να θεωρηθεί τυχαία ή συμπτωματική.
